İşletmede kullanılmak amacıyla üretilen makinenin muhasebe kaydı alış maliyeti ile yapılmaktadır. İşletmelerde kullanılmak amacıyla üretilen makineler maddi duran varlıklar arasında yer almaktadırlar. Maliyet ve Ölçümü Vergi Usul Kanunu’nun hükümlerine göre, gayrimenkuller, gemiler ve diğer taşıtlar, tesisat ve makineler gayri maddi haklar maliyet bedeli ile değerlenecektir.
Değerlemede esas alınacak maliyet bedeline ek olarak; makine ve tesisatta gümrük vergileri, nakliye ve montaj giderlerinin ödemesinden dolayı var olan giderlere dahil edilecek, bunların dışında yine satın alma bedeline ek olarak yapılan kıymet takdiri, tealiye, mahkeme, komisyon ve noter giderleri mükellefin isteğine göre ya maliyete dahil edilecek ya da gider yazılacaktır.
Maddi duran varlığın muhasebeleştirilmesi sürecinde ki maliyetler ise standartta iki bölümde ele alınmaktadır. Başlangıç maliyetleri makinenin söz konusu işletmeye alındığı ilk anda katlanılan maliyetlerini; sonraki maliyetler ise makinenin işletme içinde kullanımının devam ettiği süreçteki maliyetlerini ifade etmektedir.
İşletmede kullanılmak amacıyla üretilen makinenin muhasebe kaydı maddi duran varlıkların kalemleri güvenlik ya da çevresel nedenlerle edinilebilir. Bu maddi duran varlıkların iktisabı işletmenin diğer varlıklarından gelecekte ekonomik fayda elde edebilmesi için gerekli olabilir.
Maddi duran varlık kalemlerinin elde edilmeleri sonucunda ilişkili varlıkların işletmeye gelecekte sağlayacakları ekonomik faydanın, bu kalemlerin elde edilmemiş olması durumunda ilişkili varlıkların işletmeye gelecekte sağlayacakları ekonomik faydadan fazla olması nedeniyle bu kalemler maddi duran varlık olarak muhasebeleştirilir.
Bazı maddi duran varlık kalemlerinin parçaları düzenli olarak yenilenmelidir, maddi duran varlık kalemleri aynı zamanda bir defaya mahsus yapılacak yenilemeler için elde edilebilir.
Mesleki Ücretler
İşletmede kullanılmak amacıyla üretilen makinenin muhasebe kaydı teni bir tesis açılırken tesisin maliyetleri maliyetleri, yeni bir hizmet ya da ürünün tanıtılmasına ilişkin maliyetler (tanıtım ve reklam harcamaları da dahil), yeni bir müşteri kitlesiyle ya da yeni bir yerde iş yapmak amacıyla katlanılan maliyetler (personel eğitim masrafları da dahil) ve yönetim giderleri ile diğer genel giderler gibi yapılan harcamalar maddi duran varlık kaleminin maliyetine girmeyen maliyet unsuru örnekleridir.
Muhasebeleştirilen herhangi bir maddi duran varlığın kaleminin maliyeti muhasebeleştirildiği tarihteki peşin fiyatının eş değer tutarıdır.
Yeniden Değerleme ve Değer Düşüklüğü
İşletmede kullanılmak amacıyla üretilen makinenin muhasebe kaydı güvenilir olarak ölçülebilen maddi duran varlık kalemi gerçeğe uygun değeriyle, varlık olarak muhasebeleştirildikten hemen sonra, yeniden değerlenmiş tutarı üzerinden gösterilir.
Yeniden değerlendirilmiş olan maddi duran varlık kalem tutarı, yeniden değerleme tarihindeki gerçeğe uygun değerinden, müteakip birikmiş amortisman ve müteakip birikmiş değer düşüklüğü zararlarının indirilmesi suretiyle bulunan değerdir. Yeniden değerlendirmeler, raporlama dönemi sonu tarihi itibariyle gerçeğe uygun değer kullanılarak bulunacak tutarın defter değerinden önemli ölçüde farklı olmasına neden olmayacak şekilde düzenli olarak yapılmalıdır.
